Zielony dach. Budowa, warstwy, konstrukcja i koszty

Pokrycia dachowe wykonane w technologii zielonego dachu oferują szereg korzyści dla użytkowników i otoczenia. Zielone dachy to remedium na wiele negatywnych skutków urbanizacji. Dają także możliwość realizacji niebanalnych rozwiązań architektonicznych. Przedstawiamy kluczowe informacje na temat zielonych dachów.

Czym jest zielony dach?

Zielony dach to pokrycie dachowe, które składa się z wielu warstw umożliwiających uprawę roślin. Może być instalowany zarówno na dachach płaskich, jak i stromych. Roślinnością pokrywane są dachy na osiedlach mieszkaniowych, obiektach komercyjnych i domach jednorodzinnych. Tego typu rozwiązanie ma liczne zalety ekologiczne i ekonomiczne.

Rodzaje zielonych dachów

Zielone dachy dzielą się na ekstensywne i intensywne. Różnica między nimi dotyczy m.in. ilości i rodzaju roślinności oraz pielęgnacji.

Dach zielony ekstensywny

Dach zielony ekstensywny charakteryzuje się niewielkim ciężarem własnym i ograniczoną roślinnością. W związku z tym nie wymagają intensywnej pielęgnacji. Na dachach ekstensywnych sadzi się rośliny o płytkim systemie korzeniowym i małych wymaganiach. Najczęściej są to: zioła, trawy, rojniki i rozchodniki. Ekstensywne zielone dachy rosną naturalnie i są przestrzenią nieużytkową.

Dach zielony intensywny

Zielony dach intensywny cechuje się zróżnicowaną roślinnością, która wymaga systematycznej pielęgnacji. Z uwagi na wyższy układ i większą grubość stanowią spore obciążenie, które wymaga specjalnych rozwiązań konstrukcyjnych. Na dachach intensywnych sadzi się trawy, byliny, krzewy, a nawet drzewa. Są to także powierzchnie użytkowe, które spełniają funkcję strefy relaksacyjnej. Zielone dachy intensywne to zwykle połączenie trawników z warstwami pieszo-jezdnymi oraz elementami małej architektury.

Zalety i wady dachów zielonych

Zielone dachy zapewniają wiele korzyści ekonomicznych, ekologicznych i społecznych. Ich najważniejsze zalety to:

• gromadzenie wody deszczowej – stabilizacja poziomu wód gruntowych, zmniejszenie odprowadzania wód do sieci kanalizacyjnej,
• oczyszczanie powietrza – roślinność filtruje pyły zawieszone w powietrzu oraz przetwarza dwutlenek węgla,
• obniżanie temperatury otoczenia – rośliny pochłaniają światło słoneczne, przez co pomagają stworzyć chłodniejszy klimat,
• tworzenie dodatkowej izolacji termicznej – zimą zapobiegają dużym stratom cieplnym, zaś latem chronią przed nadmiernym nagrzewaniem,
• poprawa mikroklimatu wewnątrz budynku,
• ochrona warstwy hydroizolacji,
• tworzenie naturalnej warstwy ognioodpornej na budynku,
• zmniejszenie poziomu hałasu – zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynku,
• wydłużenie trwałości dachu – chroni przed czynnikami atmosferycznymi,
• zmniejszenie efektu miejskiej wyspy ciepła,
• podniesienie atrakcyjności i wartości rynkowej budynku,
• zwiększenie bioróżnorodności,
• tworzenie dodatkowej przestrzeni rekreacyjnej i wypoczynkowej,
• podniesienie komfortu życia mieszkańców.

Zielone dachy posiadają także nieliczne wady:

• wyższy koszt budowy w porównaniu do tradycyjnych rozwiązań,
• duże obciążenie konstrukcji,
• konieczność pielęgnacji, zwłaszcza w przypadku dachów intensywnych.

Jak zrobić zielony dach?

Instalacją zielonych dachów zajmują się profesjonalne firmy i wykwalifikowani wykonawcy. Pokrycie musi być zaprojektowane oraz zainstalowane w prawidłowy sposób, aby właściwie spełniało swoją rolę. Samodzielna budowa zielonych dachów jest ryzykownym rozwiązaniem.

Instalacja zielonego dachu to złożony proces, który w skrócie wygląda następująco:

• Projekt wykonany przez specjalistę.
• Ocena dachu przez inżyniera konstrukcji pod kątem wytrzymałości na obciążenie.
• Właściwe prace instalacyjne obejmujące wykonywanie poszczególnych warstw zielonego dachu przy wykorzystaniu styropianu, folii PVC, różnego rodzaju geowłókniny, mat drenażowych i innych materiałów. Na końcu rozrzuca się podłoże i sadzi rośliny, a także je podlewa.

Warstwy zielonego dachu

Zielone dachy to pokrycia dachowe wielowarstwowe. Każda z warstw spełnia określoną funkcję. Dzięki temu rośliny mogą rosnąć, a jednocześnie chroniona jest konstrukcja znajdującą się pod nimi.

Zielony dach składa się z następujących warstw:

• Warstwa wegetacyjna – podłoże (substrat) o odpowiedniej zdolności gromadzenia wody, na którym sadzi się i rosną rośliny. Dostępne są klasyczne sypkie substraty oraz maty lub płyty wykonywane z pianki poliuretanowej lub higroskopijnej wełny mineralnej.
• Warstwa filtracyjna – to głównie geowłókniny, których zadaniem jest zabezpieczenie drenażu przed zanieczyszczeniem.
• Warstwa drenująca – to zwykle kruszywa pochodzenia mineralnego, sztucznego lub z recyklingu. Najczęściej używany jest żwir kopalniany lub rzeczny, ale także różnego rodzaju grysy. Alternatywa są maty i płyty drenujące.
• Warstwa izolacji wodoszczelnej – ma na celu ochronę niższych warstw przed rozwojem korzeni. Stosuje się specjalny środek chemiczny, który dodawany jest do warstwy bitumicznej (w przypadku zazielenienia ekstensywnego) lub wkładki z folii miedzianej (w przypadku zazielenienia intensywnego).
• Warstwa termoizolacyjna – zapewnia izolację cieplną i dodatkowo odprowadza resztki wody. Wykonuje się ją z płyt ze styropianu ekstrudowanego lub płyt poliuretanowych.
• Warstwa hydroizolacyjna – zabezpiecza strop przed przenikaniem wilgoci. W tym celu stosuje się folię lub papę.

Sprawdź również: Czym są maty rozchodnikowe?

Odwodnienie dachu zielonego

Odwodnienie dachu zielonego polega na odprowadzaniu i regulowaniu poziomu wody opadowej. Ma to na celu ochronę konstrukcji przed nadmiernym obciążeniem, zalaniem wodą oraz uszkodzeniem wskutek działania wilgoci. Zapewnia także stabilne warunki dla rozwoju roślin.

Za odwadnianie odpowiada warstwa drenażu oraz wpusty dachowe i awaryjne, które powinny być łatwo dostępne i umieszczone w najniższych punktach. System odwodnienia może być grawitacyjny (wykorzystujący siłę ciężkości) lub podciśnieniowy (wykorzystujący podciśnienie).

Zielony dach – jakie rośliny się na nim sprawdzą?

Wybór roślinności na zielone dachy zależy od wielu czynników, m.in. klimatu, głębokości podłoża, wysokości i nachylenia dachu, oczekiwań dotyczących pielęgnacji oraz obecności lub braku systemu nawadniającego. Najczęściej są to rośliny przygotowane w specjalnych szkółkach, które posiadają płaski system korzeniowy. Wykluczone są gatunki z ekspansywnym układem korzeni.

Do ekstensywnego zazielenienia wybiera się rośliny mało wymagające oraz charakteryzujące się dużą odpornością na zmienne warunki pogodowe. Najczęściej sadzi się:

• rozchodniki,
• zioła,
• dzikie kwiaty,
• trawę,
• rojniki,
• kostrzewy,
• macierzankę,
• głowienki,
• wrzosy.

Natomiast na dachach intensywnych sprawdzają się rośliny odporne na mróz, preferujące nasłonecznienie i żyzną, przepuszczalną glebę. Są to gatunki wieloletnich bylin, krzewów ozdobnych i drzew. Wśród najczęściej spotykanych roślin intensywnych znajdują się m.in.:

• irgi,
• żywotniki,
• jałowce,
• róże,
• goździki,
• floksy,
• lawenda,
• kocimiętka.

Jak dbać o zielony dach?

Intensywność i częstotliwość pielęgnacji zielonego dachu zależy w dużej mierze od jego rodzaju. W przypadku dachu ekstensywnego nawadnianie nie jest konieczne, poza początkową fazą ukorzeniania roślin. Natomiast może być niezbędne podczas długotrwałej suszy. Dach ekstensywny wymaga nawożenia raz w roku. Konieczne jest także ręczne usuwanie chwastów co pół roku lub w miarę potrzeb.

Z kolei zielone dachy intensywne wymagają podlewania przez cały rok. Ponadto niezbędne jest przycinanie roślin 2-4 razy w roku. W okresie marzec-listopad raz w miesiącu należy usuwać chwasty i niepożądane samosiejki. Nawożenie przeprowadza się wiosną i powtórnie jesienią. Niezbędne jest także koszenie 2-4 razy w miesiącu w sezonie.

Ile kosztuje zielony dach?

Koszt zielonego dachu zależy od wielu czynników. Najważniejszym z nich jest jego rodzaj. Intensywne zielone dachy wymagają większych nakładów finansowych niż ekstensywne. Szacuje się, że koszt może być dwukrotnie większy. Wszystko zależy jednak od zastosowanych materiałów, wielkości pokrycia, wybranych roślin, głębokości podłoża, sposobu nawadniania itp. Do kosztów należy również doliczyć projekt, transport oraz robociznę.

Zielony dach to inwestycja wymagająca większych nakładów finansowych w porównaniu do tradycyjnych rozwiązań, ale oferuje o wiele więcej korzyści.

Zdjęcia: materiały od klienta